Ertuğrul Özkök: Cumhuriyet’te ve PEN Türkiye’de devrim; yarın için bir LGBT ile helalleşme manifestosu
5 min read
Ertuğrul Özkök, eşinin adına gönderme yapan “Tansu’ya Mektuplar” başlığı altında yazdığı ve “newsletter” olarak paylaştığı yazılarında bugün PEN Şiir Ödülü verilen Barış Pirhasan’ın 21 Mart Dünya Şiir Günü için kaleme aldığı “2023 Manifestosu…” başlıklı şiirine değindi. Özkök şiirin konusunun LGBT bireylerle helalleşme olduğunu belirterek, “Bilge Karasu ile Beytepe Kampüsü’nde yıllarca aynı binada öğretim üyesi olarak çalıştım. Ece Ayhan’ı öğrencilik yıllarımda Paris’te Enis Batur’un evinde tanıdım. Allen Ginsberg İstanbul’a geldiğinde Hürriyet’in Cağaloğlu’ndaki binasının çatısında ayaklarımızı aşağı sarkıtıp, Topkapı’ya bakarak sohbet ettim. Tabii ki onlara atıf yapan bu şiiri çok sevdim.” düşüncesini dile getirdi.
Özkök’ün “Cumhuriyet’te ve PEN Türkiye’de devrim; yarın için bir LGBT ile helalleşme manifestosu” başlıklı yazısı şöyle:
Cumhuriyet’te ve PEN Türkiye’de devrim; yarın için bir LGBT ile helalleşme manifestosu
Dün, yani pazar günü, Cumhuriyet gazetesinde bir devrim yaşandı.
Bu aynı zamanda Türkiye PEN’in de ve edebiyat aleminde de bir devrimdi.
Ve bu devrim yarın Türkiye’den bütün dünyaya yayılacak bir “manifesto” haline gelecek.
Nasıl değerlendirilecek diye 24 saat geçmesini bekledim
Aradan 24 saat geçmesini bekledim.
Böyle bir devrimin yankıları ne olacak diye merakla bekledim.
Tek kelime bir şey görmedim.
Belli ki seçime kilitlenen Türkiye’nin, hayatın öteki alanlarındaki gelişmelere ilgi hafızası sıfırlanmış.
İş yine bana düştü…
Yazının başlığına bakınca önce ne olduğunu anlamadım
Bu olayı dün Zeynep Oral’ın Cumhuriyet gazetesindeki köşesinde okudum.
Aslında yazının başlığı son derece sıradandı ve pazar günü çok az insanın dikkatini çekmesi de normaldi.
Çünkü başlık aynen şöyleydi:
“Barış Pirhasan’a PEN Şiir Ödülü verildi: Öncü, özgün, özel bir şair…”
Yazı normal bir şiir ödülü haberi ile başlıyordu.
Bu yıl “2023 PEN Şiir Ödülü” Barış Pirhasan’a verilmiş.
Dediğim gibi buraya kadar şaşılacak hiçbir şey yok…
Asıl haber ondan sonra geliyor.
Yarın Dünya Şiir Günü için bir manifesto geliyor
Yarın 21 Mart Dünya Şiir Günü…
PEN Türkiye her 21 Mart günü bu günü anmak için bir şiir yayınlıyor.
Şiiri de, o yıl PEN Şiir Ödülü’nü kazanan şair yazıyor.
Dolayısıyla bu yılki şiiri de Barış Pirhasan yazmış.
İşte bu noktada dikkat.
Şiirin adı şu:
“2023 Manifestosu…”
Pirhasan’ın Manifestosu’nun konusu nedir diye bakınca?
“Manifesto” için, edebiyat ve fikir dünyasında “Bir grup veya kişinin bir konuda görüş, isyan ve itirazını dile getiren bildiri” diyebilirsiniz.
Yani bu şiir bir anlamda PEN Türkiye’nin de görüşünü, isyanını ve itirazını dile getiren bir manifesto olacak.
Peki Pirhasan’ın manifesto şiirinin konusu ne?
“LGBT bireylerle helalleşme …”
Onlar hakkındaki duygu ve düşüncelerini anlatıyor şair.
LGBT bireylerle bir tür helalleşme
İçinde Bilge Karasu’ya, Ece Ayhan’a, Andre Gide’e, Allen Ginsberg’e göndermeler var.
Kısaca “helalleşme” konusunun hepimizin siyaset gündemine girdiği şu günlerde Barış Pirhasan da LGBT bireyleri ile helalleşiyor ve onlara “Hakkınız helal olsun” diyor.
İsterseniz ben aradan çekileyim şiiri kendiniz okuyun ve kendiniz değerlendirin.
|
Yarın yayınlanacak LGBT Manifestosu şiiri “I came to bury Cesar not to praise him…/ Sezar’ı övmeye değil gömmeye geldim…” Kendini bilip de yalnızlıktan geberen genç ibnelerin okuma merakına selam olsun Venedikte ölme heveslerine, Mişima’nın maskesine, o mıymıntı Andre Gide’in DÜNYA NİMETLERİ’ne bile selam olsun Reading zindanı baladını yazan asil ruha selam olsun Okuduğu ilk Cavafis şiirinde kimliğine kavuşanlara selam olsun Safo’yla Rumi’ye yıllarını veren Memo’ya bin selam olsun Delirinceye kadar aynaya bakan hepsi güzel çocuklara selam olsun Dünyanın tüm yatakhanelerine, parklarına, plajlarına, arka sokaklarına, ucuz otellerine selam olsun Aşkı sokakta arayan ve bulan, eve götüren, dayak yiyen, soyulan ve asla ders almayanlara selam olsun Ne içersin diye sorulduğunda hiç düşünmeden “enerji drink ve votka” diyen aktif biseksüellere selam olsun Yengeçlerin gururlu tanrısı Bilge Karasu’ya, azınlıklar prensi Ece Ayhan’a selam olsun Uluyan Allen Ginsberg’in gizli disiplinine selam olsun Suretimizi tuzla buz bir aynanın çatlaklarında görme cüretimize selam olsun Bu alelacaip macerada yoldaşımız olan maskeli süvarilere selam olsun Aklı fikri dokunmak ve dokunulmakta olan lubunyalara mahsus selam olsun Uyandıranlara selam olsun, uyutup okşayanlara selam olsun Queern kişi niyetine: Yaralılarımızı, delilerimizi, intihar etmişlerimizi, öldürülmüşlerimizi, yaşamayı becermişlerimizi, solgun fotoğraflarımızı, parlak dijital sevişme videolarımızı, kadınken erkek, erkekken kadın olmuşlarımızı nasıl bilirdik? İyi bilirdik! İyi bilirik! Hakkımız helal olsun mu? Helal olsun…” |
Barış Pirhasan nasıl bir şairdir?
Bilge Karasu ile Beytepe Kampüsü’nde yıllarca aynı binada öğretim üyesi olarak çalıştım.
Ece Ayhan’ı öğrencilik yıllarımda Paris’te Enis Batur’un evinde tanıdım.
Allen Ginsberg İstanbul’a geldiğinde Hürriyet’in Cağaloğlu’ndaki binasının çatısında ayaklarımızı aşağı sarkıtıp, Topkapı’ya bakarak sohbet ettim.
Tabii ki onlara atıf yapan bu şiiri çok sevdim.
O nedenle hem PEN’i hem Cumhuriyet’i ve tabii ki bu yazıyı yazan Zeynep Oral’ı kutluyorum.
|
Barış, biz kadının nafakasını konuşurken sen ne yaptın böyle? Ödül İzmir Kitap Fuarı’nda düzenlenen bir törenle Barış Pirhasan’a verilmiş. Zeynep Oral yazısında onu tanıtırken şöyle diyor: ‘Barış Pirhasan’ı 70’li yıllardan beri izliyorum. Kalabalığa hiç karışmadan kalabalıktan biri gibi yazdı… Şiirin yüzünü güldürecek, okuru sevinçten ağlatacak şiirler yazdı.” Onun için düzenlenen panelde konuşan şair Haydar Ergülen ise “Barış Pirhasan’a nasıl ödül verilir, anlayamıyorum” diyerek, edebi bir muziplikle onu şöyle anlatmış: “Şair gibi takılmayan bir şair. Ezcümle şiir zamandır onda da şairliğe zamanı yoktur, bulamaz! Diyorum ya bu PEN şiir ödülleri bir tuhaf, sen git, yazdığı onca şahane şiire karşın kendini köşe bucak saklayan, şairliğini saklayan, alemlere akmayan, tartışmalara katılmayan, imza, söyleşi, etkinlik, hepsinin uzağında duran şahısları bul, onlara şiir ödülü ver, hatır sor, gündeme getir, üstelik nice şair ödül ödül diye beklerken… Ah PEN!” Cümleyi ben tamamlayayım… Ah Barış… Biz kadınlara verilen nafaka hakkını geri almak isteyenlere karşı savaşırken… Ne yaptın sen böyle… |
